Từng uống rượu ghè nếp than ở nhiều nơi, nhưng chưa ở đâu tôi thấy rượu ghè nếp than có nét đặc trưng riêng như rượu ghè nếp than của bà Y Gar, thôn Kon Sờ Lạc 2, xã Đăk Ruồng, huyện Kon Rẫy. Nét đặc trưng của rượu này là: Thơm ngọt, lại đăng đắng... rất khó quên!
Cũng như các dân tộc tại chỗ khác ở Tây Nguyên, chiếc gùi rất gần gũi trong đời sống sinh hoạt và trở thành một nét văn hóa truyền thống của người Gia Rai. Với người Gia Rai, chiếc gùi được tạo nên từ bàn tay khéo léo của những người đàn ông lớn tuổi trong làng. Ngày nay, người Gia Rai đan gùi vừa để góp phần gìn giữ nghề truyền thống, vừa để bán nhằm kiếm thêm thu nhập trang trải chi phí sinh hoạt cho gia đình.
Không chỉ nổi tiếng với Di chỉ khảo cổ Lung Leng ghi dấu người tiền sử ở Tây Nguyên, huyện Sa Thầy còn được biết đến là một trong những chiếc nôi văn hóa dân gian của tỉnh. Hơn 40 năm sau ngày được thành lập, bản sắc dân tộc, nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào các DTTS sinh sống lâu đời trên địa bàn vẫn được quan tâm gìn giữ và phát huy.
Dân tộc Giẻ Triêng là một trong những dân tộc tại chỗ chiếm đa số ở huyện Đăk Glei nói chung và xã Đăk Blô nói riêng. Dân tộc Giẻ Triêng có nhiều nét văn hóa truyền thống đặc sắc được lưu giữ bao đời nay. Trong đó, kho lúa cất giữ lương thực và chiếc hòm là vật thể mang đậm văn hóa tâm linh.
“Hữu xạ tự nhiên hương”, từ quá trình nghiên cứu, khơi nguồn văn hóa dân tộc, A Thút cùng đoàn cồng chiêng làng Đăk Wơk, xã Hơ Moong (huyện Sa Thầy) được nhiều nước mời biểu diễn cồng chiêng, hát kể sử thi... ở các sự kiện văn hóa lớn.
Am hiểu sâu đặc điểm âm nhạc của cồng chiêng, thành thục trong chế tác và trình diễn các nhạc cụ dân gian, ghi nhớ và lưu giữ các làn điệu dân ca Xơ Đăng - Tơ Đrá; có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn, phát huy, truyền dạy kỹ năng diễn tấu cồng chiêng, đàn ting ning, tơ rưng của người Xơ Đăng cho thế hệ trẻ... Đó là vài nét về chân dung nghệ nhân A Lang (67 tuổi), dân tộc Xơ Đăng, cư trú tại thôn Kon Kơ Lốk, xã Đăk Mar, huyện Đăk Hà.
Ghé thăm xã Đăk Na (huyện Tu Mơ Rông), chúng tôi không khỏi thán phục khi biết 13/13 thôn trên địa bàn xã đều có những nghệ nhân say mê với văn hóa truyền thống của dân tộc Xơ Đăng. Họ chính là những người “giữ hồn” của làng, đang ngày đêm lưu truyền nét đẹp bản sắc văn hóa dân tộc cho con cháu.
Anh A Huy (năm nay 40 tuổi) người Xơ Đăng ở làng Kon Kơ Lốk, xã Đăk Mar (huyện Đăk Hà) từ nhỏ đã được cha mình - Nghệ nhân Ưu tú A Bôm truyền dạy cho nghệ thuật diễn tấu cồng chiêng. Theo năm tháng, những âm thanh trầm bổng ngân vang của cồng chiêng và những bước chân nhịp nhàng của những chàng trai, cô gái Xơ Đăng trong vòng xoang khi vào hội như mê hoặc A Huy.
Cũng như cộng đồng các DTTS tại chỗ ở Kon Tum, nhà rông chiếm một vị trí khá quan trọng trong đời sống văn hóa, sinh hoạt cộng đồng của dân tộc Brâu. Từ khi chọn vùng đất Đăk Mế (xã Pờ Y, huyện Ngọc Hồi) định cư đến nay, người Brâu đã 3 lần xây dựng nhà rông truyền thống. Với người Brâu, nhà rông gắn liền với những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, là nơi sinh hoạt cộng đồng, là biểu tượng cho sức mạnh, sự che chở của thần linh đối với dân làng.
Nơi ấy, bạn có thể hòa vào dòng người xe hối hả để cảm nhận về sự phát triển của thành phố trẻ. Nhưng cũng nơi ấy, bạn được đắm mình trong sự bình lặng, hiền hòa, khi mặt trời lên, sương rừng vẫn kịp nhởn nhơ trên từng mái nhà, từng góc phố. Và nếu cảm nhận bằng trái tim mình, bạn sẽ chạm được vào hồn phố.
Sê San - dòng sông hùng vĩ với nguồn nước dồi dào, lắm ghềnh thác. Dòng sông không chỉ cung cấp nguồn năng lượng dồi dào để phát triển hệ thống thủy điện mà còn chứa đựng trong lòng nó nguồn lợi thủy sản phong phú, đa dạng với nhiều loại cá quý hiếm, góp phần nâng cao đời sống người dân hai bên bờ sông.
Không kể sớm tối, trên những nẻo đường, các bí thư chi bộ kiêm thôn trưởng luôn kiên trì vận động, kết nối các hộ dân, tạo sự đoàn kết trong khu dân cư. Trách nhiệm, tận tụy với công việc, họ trở thành những hạt nhân đoàn kết, góp phần xây dựng thôn, làng vững mạnh.
Hơn 20 năm nay, ông A Veng, 70 tuổi, dân tộc Xơ Đăng, làng Kon Kơ Lốk (xã Đăk Mar, huyện Đăk Hà) truyền dạy cho nhiều người về kỹ thuật chế tác các loại nhạc cụ dân tộc (đàn t’rưng, đàn ting ning), nghệ thuật diễn tấu cồng chiêng, kỹ thuật chỉnh cồng chiêng. Qua đó, ông truyền ngọn lửa nhiệt huyết và niềm say mê văn hóa của đồng bào DTTS tại chỗ cho thế hệ trẻ tại địa phương, góp phần vào việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc mình.
Chư Mom Ray có nhiều cảnh quan thiên nhiên đẹp, đặc biệt là các thác nước hùng vĩ và thơ mộng trong rừng nguyên sinh. Sau các chuyến đi khám phá thác Bảy Tầng, thác Khỉ, thác Nàng Tiên, lần này, tôi quyết định đến thác Hang Dơi nằm sâu trong Vườn Quốc gia Chư Mom Ray.
Măng Ri (huyện Tu Mơ Rông) được mệnh danh “xứ sở sương mù”, bởi khí hậu nơi đây quanh năm mát mẻ. Măng Ri không chỉ được biết đến là vùng căn cứ cách mạng của tỉnh trong suốt 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, người dân có truyền thống cách mạng kiên trung, anh dũng, một lòng theo Đảng, theo Bác Hồ, mà ngày nay còn được biết đến như là “thủ phủ” của các loại dược liệu và là “vựa lúa” của vùng đất dưới chân núi Ngọc Linh hùng vĩ.
Trong không gian sôi động tại Lễ khai mạc Giải Dù lượn tỉnh mở rộng năm 2024 (Di tích lịch sử Điểm cao 995 - Chư Tan Kra, xã Ya Xiêr, huyện Sa Thầy), người dân và du khách được hòa mình vào những điệu múa, nhảy sạp rộn ràng, say đắm lòng người từ những nghệ nhân dân tộc Thái đen ở thôn Thanh Xuân (xã Ya Xiêr).